مـــیـــنــــوت

در کتاب اینترنت با مغز ما چه می‌کند نوشته نیکلاس کار، نویسنده اشاره می‌کند وقتی بخشی از مغز، وظیفه‌ی خود را از دست می‌دهد مغز دوباره خود راچنان سازمان‌دهی می‌کند که آن بخش بیکار باقی نمانده و برای تقویت وظیفه‌ای دیگر مورد استفاده قرار گیرد. 

مثلاً:

“آزمایش‌ها نشان می‌دهند که اگر کسی دچار نابینایی شود، بخشی از مغز که مسئول پردازش‌های بصری است (غشا بصری) از کار نمی‌افتد بلکه بلافاصله جای خودش را به مدارهایی می‌دهد که برای پردازش صدا استفاده می‌شوند”

یا در جایی دیگر :

“این نوع تغییرات در مغز کسانی که دچار ناشنوایی می‌شوند نیز رخ می‌دهد. به این صورت که حس‌های دیگر تقویت می‌شوند تا ناشنوایی را جبران کنند. در این موارد، بخشی از مغز که مثلاً کنترل بینایی را انجام می‌داد، بزرگتر می‌شود و به فرد ناشنوا این امکان را می‌دهد که تا هر چیزی را که زمانی می‌شنید، در مغزش ببیند.”

اگر بخواهم برداشتم را بیان کنم به نظرم هر وقت از مهارت یا حسی استفاده نمی‌کنیم مغز این ظرفیت بلااستفاده را به حس و مهارتی دیگری اختصاص می‌دهد و این بخش فعلی کاملاً ضعیف می‌شود.

شاید اگر فرض کنیم کتاب‌خوانی و تفکر طولانی و توجه عمیق و سکوت سبدی از مهارت‌ها و کارکردهای قدیمی مغز هستند که در عصر دیجیتال با ظهور فعالیت‌های جدید مغزی مانند حواس پرتی، از شاخه به شاخه دیگر پریدن و تمرکز و توجه منقطع در معرض خطر و تهدید و تضعیفق قرار گرفته‌اند، می‌توان پارگراف زیر از کتاب را مصداقی از این تغییر دانست:

وقتی مدتی که صرف مشاهده صفحات وب می‌کنیم از زمانی که صرف خواندن کتاب می‌کنیم فراتر می‌رود،

وقتی ساعاتی که صرف تبادل پیام‌های کوتاه متنی می‌کنیم بیشتر از زمانی که صرف نگارش جملات و پارگراف‌ها می‌کنیم

 وقتی زمانی که صرف حرکت در میان لینک‌ها می‌کنیم از زمانی که صرف تامل و تفکر آرام می‌کنیم،

بیشتر می‌شود مدارهای مغزی‌ای که از کارکردها و عادت فکری قدیمی پشتیبانی می‌کردند ضعیف و از هم جدا می‌شوند. مغز نیز سلول‌های عصبی و سناپس‌هایی را که مدت‌ها بیکار و معطل افتاده‌اند بازیافت می‌کند و برای کارکردها و فعالیت‌های جدید دیگری که ضروری هستند به کار می‌گیرند. ما مهارت های و بینش‌های جدیدی پیدا می‌کنیم ولی در عوض مهارت‌ها و بینش‌های قدیمی‌مان را از دست می‌دهیم”

شاید این نتیجه را بتوان گرفت که ممکن است با استقبال همه جانبه از عادات عصر دیجیتال و با بلااستفاده گذاشتن عضله کتاب‌خوانی و توجه عمیق روزی برسد که کاملاً این بخش را از دست داده و از این نعمت باارزش محروم شویم.